Aan de zuidoostkant van Vriezenveen ligt aan de Walstraat een uniek natuurgebied, de Fayersheide. In eigendom en beheer van Staatsbosbeheer. Een verborgen parel in het landschap, die met veel moeite werd gered bij de ruilverkaveling in de jaren ’50 van de vorige eeuw. De Fayersheide herbergt een kwetsbare en bijzondere flora. Het gebied heeft verschillende vegetaties, waaronder natte heide. Door diverse ontwikkelingen in de buurt, wordt deze bedreigd. Dit zijn bijvoorbeeld de nabijgelegen zandwinning, en agrarische activiteiten. Door een te laag grondwaterpeil en een te hoge neerslag van stikstof in het gebied, verslechteren de omstandigheden voor de kwetsbare flora steeds verder.
Bijzondere flora
Het gebied staat al lang bekend om zijn bijzondere flora. Al in 1962 verscheen in de: Wetenschappelijke mededelingen van de KNNV, Twente, natuurhistorisch deel 3, nr. 43, mei 1962, een lijst van de bijzondere flora. Jaren eerder werd, op vrijdag 7 december 1956, in de Vriezenveense Courant een artikel gepubliceerd over de Fayersheide. De hoofdredacteur, Herman Jansen, zag toen al hoe bijzonder dit gebied is. Hij heeft zich op vele manieren enorm ingezet om de Fayersheide te behouden.. Dankzij de inzet van Staatsbosbeheer en een grote groep betrokken vrijwilligers, wordt het gebied in al zijn facetten zo goed mogelijk behouden. Hierdoor komen vandaag de dag nog steeds een aantal zeer bijzondere soorten voor.
Landschapsbeheer
Een voorbeeld hiervan is het jarenlange gezamenlijke landschapsbeheer van IVN Almelo en KNNV Vriezenveen. Er wordt vooral kleinschalig beheerswerk uitgevoerd om de flora zo goed mogelijk intact te houden en als het kan te verbeteren. Later werd de Fayersheide Brigade actief. Deze zaagt met boomzagen het zwaardere hout dat op grond van de beheersvisie verwijderd moet worden. De brigade werkt maandelijks op Fayersheide in de periode september t/m maart. Ook wordt de heide regelmatig gemaaid, om de bodem schraal te houden. Dit is erg belangrijk voor het behoud van de kwetsbare flora.
Bufferzone
In 2014 werd tussen de Fayersheide en de nabijgelegen zandwinning een bufferzone gerealiseerd. Deze zone zal de invloed van de verlaging van de grondwaterstand door de zandwinning op de Fayersheide moeten neutraliseren. De bufferzone wordt eveneens gemaaid en het gewas afgevoerd voor verschraling, in de hoop dat kwetsbare flora van de Fayersheide zich ook daar vestigt. Ook extensieve begrazing werd voor dit doel ingezet. Om de flora alvast op weg te helpen hebben KNNV-leden maaisel van de Fayersheide hierover uitgestrooid. De eerste successen zijn er al: zowel Struik- als Dopheide zijn hier al gekiemd, en zelfs de eerste Klokjesgentianen!
Wandelroute
Om het gebied te kunnen beleven, is er een wandelroute van 1,7 kilometer uitgezet. Deze gaat door zowel de Fayersheide als de bufferzone. Het uitzichtpunt in de bufferzone, geeft de wandelaar een fraaie blik over de omgeving. Bij het uitzichtpunt staat ook een enorme ploeg, die gebruikt is bij de ruilverkaveling.
Aan de Walstraat is aan de zuidzijde van het gebied een kleine P-plaats.
Grote rijkdom
Als onderdeel van een cursus als natuurgids heeft Anke Heij in 2019 de Fayersheide onderzocht op voorkomende flora en fauna. In haar verslag komt de grote rijkdom van deze kleine natuurparel duidelijk tot uitdrukking.
Op de kennisbank staat haar verslag via deze link in te zien.
Angeldragers
Naast de bijzondere flora, bleek Fayersheide nog een onverwachte schatkamer voor een diergroep waar niet zo heel veel mensen naar kijken: de angeldragers, oftewel wespen en bijen. Maar wel een groep waarvan we steeds meer het belang inzien, als bijvoorbeeld bestuivers van diverse gewassen. In 2019 streek specialist Frank van der Meer neer in Vriezenveen. Hij trof op Fayersheide een ongelooflijk aantal soorten, waarvan een heel aantal zeer zeldzame! Daarmee laat Fayersheide zien dat ook zulke kleine eilandjes natuur van onschatbare waarde zijn!
