Binnen de gemeente Twenterand zijn twee drinkwaterwingebieden.
- Hammerflier
Deze is sinds 1992 in werking en er wordt jaarlijks ongeveer 1,6 miljoen m3 drinkwater gewonnen. Er is een vergunning voor het winnen van 5 miljoen m3.
De verspreid gelegen 6 deelgebieden worden niet bemest en kennen agrarisch beperkingen vanwege het risico op verontreiniging van de bronnen. Sinds enkele jaren wordt in stapjes gewerkt aan een herinrichtring van de terreinen zodat deze beter beheerbaar zijn en het gebiedseigen water zoveel mogelijk op de percelen blijft. Qua natuurwaarden wordt ingezet op plasdrasse kruidenrijke graslanden met leefruimte voor veel soorten planten en dieren. Diverse vogelsoorten en bijvoorbeeld vlinders en libellen voelen zich thuis in deze biotoop.
Het invloedsgebied van de winning raakt het Natura-2000/TOP-gebied Vecht-Regge / Beerzerveld. Daarnaast moet de winbare capaciteit nader onderzocht worden, in verband met mogelijk aantrekken van brak water.
Vitens gaat aan het werk bij de winning van Hammerflier zodat de levering van drinkwater nu en in de toekomst verzekerd blijft. Dat betekend dat de voorbereiding voor winning tot 5 miljoen m3 zijn gestart. Op korte termijn betekend dat de aanleg van een nieuwe, grotere reinwaterkelder en en nieuwe transportleiding tussen het Hammerflier en Wierden.
Meer informatie is te vinden op de website van Vitens
- Daarle-Vriezenveen
Dit gebied, gelegen binnen de gemeenten Hellendorn en Twenterand, is na een langjarige zoektocht en onderzoek van vele locaties uiteindelijk aangewezen als nieuw drinkwaterwingebied in Overijssel. Het was, zo kan gezegd worden, de meest geschikte (of de minst overlast gevende) locatie.
Bij de zoektocht naar (nieuwe) locaties voor drinkwaterwinning in Twente en de Achterhoek zijn in totaal tien potentiële locaties beoordeeld in de planMER door de provincies Overijssel en Gelderland, Vitens en de waterschappen Vechtstromen, Rijn en IJssel en Drents Overijsselse Delta. Gemeenten, maatschappelijke organisaties en de landbouw- en natuursector zijn bij dit proces betrokken. Hierbij ging het om Bergentheim, Lattrop, Sallandse Heuvelrug, Daarle, Vriezenveen, Markelosebroek, Goor, Lochem-Neede, Lochemseberg en Mander. Het onderzoek beschrijft de aspecten beschermbaarheid, duurzaamheid, effecten op natuur, landbouw, bebouwing en infrastructuur, inpasbaarheid en kosten.
Met de ontwikkeling van een nieuwe winlocatie in Vriezenveen-Daarle en het openhouden van Mander kan Overijssel blijven voldoen aan de drinkwaterbehoefte van inwoners en bedrijven in Twente. In Overijsel zijn in totaal 23 drinkwaterwinlocaties. Nieuwe drinkwaterlocaties in regio Twente zijn nodig doordat de winning Weerseloseweg in Enschede onbruikbaar werd na de brand bij Vredestein en vervuiling van het Twentekanaal ter plekke. Hierdoor wordt tijdelijk water geleverd vanuit Lochem (Gelderland).
Daarnaast wilden Vitens en waterschap Vechtstromen bekijken of er een geschikter alternatief was voor de winning in Mander, waarvoor een vergunning is tot 2023. Verder is Twente afhankelijk van de levering van drinkwater uit Duitsland. De gekozen winlocaties moeten in totaal zo’n 5-7 miljoen m3/jaar leveren. Eén kubieke meter drinkwater staat gelijk aan duizend liter water.
De nieuwe winning Daarle-Vriezenveen ligt “onder in het watersysteem” Dat wil zeggen dat het regen- en grondwater in de hoger gelegen gebieden van Twente hun nuttige werk al gedaan hebben en pas dan voor drinkwater afgevangen wordt voordat het via de “lagere dalen” van Regge/Vecht/Daarlesebeek/Stouwe afgevoerd wordt. Dit onderzoek is gedaan via een planMER, een gezamenlijk initiatief van de waterschappen Vechtstromen, Drents Overijsselse Delta en Rijn en IJssel, de provincies Overijssel en Gelderland en drinkwaterbedrijf Vitens. De Gedeputeerde Staten van Overijssel en Gelderland stellen de planMER vast. Deze heeft vanaf 23 januari tot 6 maart 2017 ter inzage gelegen. Hierop zijn 30 reacties binnen gekomen en heeft de m.e.r. commissie een advies uitgebracht. Op basis hiervan is voor winlocatie Vriezenveen-Daarle aanvullend onderzoek uitgevoerd naar de effecten van waterwinning op bodemdaling bij veengronden en op Natura2000-gebieden. Hieruit blijkt dat effecten op veenoxidatie (bodemdaling), daar waar nog veen aanwezig is, minimaal zijn en met een goede inrichting van de waterwinlocaties en aanpassing van het watersysteem ondervangen kan worden. Ook zijn geen effecten op de waterhuishouding en ecologie in de Natura2000-gebieden Engbertsdijksvenen en Wierdenseveld te verwachten die de realisatie van een waterwinning belemmeren. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek is de planMER aangevuld en handhaaft GS haar ontwerpbesluit over de voorkeurslocaties.
Na besluitvorming over de planMER ontving Provinciale Staten van Overijssel een voorstel om de ruimtelijke reservering voor de nieuwe winning in de Omgevingsvisie en –verordening vast te leggen. Dat is ondertussen gedaan.
Er volgt nog een heel lang traject voordat echt begonnen kan worden met de winning van drinkwater.
Planning voor de komende tijd
Nu gaat Vitens een projectMER uitvoeren om de exacte winlocatie en alle hydrologische en milieutechnische effecten in detail te bepalen. Deze informatie is nodig om de vergunningaanvragen voor de gebieden te kunnen starten en het bestemmingsplan te kunnen herzien. De omgeving wordt betrokken bij de inrichting van de nieuwe winlocaties en bij het opstellen van een monitoringsplan om de effecten van de winning te meten bij Mander.
Harmoniërende toekomstige functies
In het wingebied zullen rond de winputten forse percelen vanwege risico’s niet meer gebruikt kunnen worden voor algemeen agrarisch gebruik. Bij het sterk aangepaste gebruik voor het gebied in en rond het Veenschap kan gedacht worden aan een invulling met een landschaps- of natuurfunctie met extensieve recreatie. Een invulling die het Veenschap met haar karakteristieke lange smalle percelen en bovenveense ontginning weer versterkt!
Achtergrond documenten: Voor meer informatie over de uitgevoerde onderzoeken, de definitieve planMER en de reacties op zienswijzen kijk op www.overijssel.nl/zoekdrinkwatertwente
